عصر حکومت سلجوقیان
یکی ار مناطق و شهرهای قدیمی نه تنها در استان همدان بلکه در سراسر ایران، شهرستان نهاوند است. این شهر که قدمت تاریخی بیش از هزاران سال را دارد، امروزه تبدیل به یکی از مسیرهای پر اقبال گردشگری
در ایران شده است. درباره ی شهر نهاوند باید بگوییم که این شهر قبل از
ورود اسلام به ایران، پایتخت کل سرزمین ایران بوده است. این شهر که در جنوب
همدان قرار گرفته است، دارای آب و هوایی بسیار فوق العاده است و همین
خصوصیتش به تنهایی طرفداران بسیار زیادی پیدا کرده است. در ادامه با ما در الی گشت همراه باشید تا به اتفاق یکدیگر، شهرستان نهاوند در همدان را به اتفاق یکدیگر هم بهتر بشناسیم و مورد بررسی قرار دهیم.
از لحاظ آب و هوایی نیز این شهرستان و شهرش دارای آب و هوای بی نظیری هستند و اصلا یکی از دلایل معروف بودنش همین آب و هوای بی مثالش است. آب و هوای شهرستان نهاوند در همدان بسیار خنک و ملایم است و البته محیط زیستش بسیار سر سبز و زیبا است. در خارج از محوطه ی داخل شهر نهاوند، آن قدر محیط زیست اطراف زیبا است که در گذر زمان تبدیل به یک جاذبه ی بسیار زیبا و دیدنی شده. در این محوطه، مسیرهای کوهستان زیبا، آبشارهای مختلف، غارهای مختلف، قله ها و انواع مناظر مختلف قرار گرفته است که این شهرستان را بسیار دیدنی و خواستنی کرده است.
یکی از دیگر جاذبه های شهرستان نهاوند در همدان روستاهای اطرافش است. این روستاهای سر سبز و زیبا یکی از دلایل خوب و محکمی است که کسانی را که به دنبال مقصدی متفاوت برای سفر می گردند را به این منطقه جذب می کند. از لحاظ آب و هوایی شهرستان نهاوند در همدان ۴ فصل محسوب می شود و از نظر بهترین فصل سفر برای رفتن به این شهرستان و شهرش، فصل بهار است. اما صبر کنید؛ تنها فصل مناسب برای سفر به این منطقه بهار نیست! در فصل بهار، فضای سبز و طبیعی این شهرستان تبدیل به قطعه ای نقاشی سر سبز می شود اما در ۳ فصل دیگر و علی الخصوص فصل پاییز، این منطقه تبدیل به یکی از بهترین مقاصد برای سفر و علی الخصوص کسانی است که هم سفر و طبیعت گردی را دوست دارند است و هم برای کسانی که زمینه های ماجراجویی را دارند و می خواهند تا مناظر جدید را ببینند و پیدا کنند. در ضمن به این نکته توجه داشته باشید که سفر به نهاوند در فصلی مثل پاییز، فایده و مزیت دیگری هم دارد که عبارت است از این که در این فصل با شلوغی های دیگر فصول پر سفر مواجه نخواهید داشت.
تاریخچه ی شهرستان نهاوند در همدان
در مقدمه ی این متن اشاره کردیم که نهاوند دارای پیشینه ی تاریخی کهن و چندین هزار ساله است. اگر به صورت دقیق تری بخواهیم بگوییم، بر طبق اسناد تاریخی شهرستان نهاوند در همدان و شهری که در مرکزیت این شهرستان قرار گرفته است؛ ۷ هزار سال است که به وجود آمده است. با توجه به این قدمت تاریخی بسیار زیاد پس عجیب نیست که در حال حاضر ۱۰۰ اثر تاریخی از ۲۰۰ اثر شناخته شده و معروف این شهر به ثبت ملی رسیده اند. نهاوند را در طول دروه های تاریخی ایران با اسامی مختلفی می خوانده اند که طور مثال می توانیم از بین این گویش های مختلف و متفاوت به اسامی همچون؛ نیموآندای به تلفظ شخص بطلمیوس که فیلسوف و اختر شناس مشهور یونانی است، اینهاوند، نوح آوند و بسیاری از دیگر اسامی اشاره نماییم.
حتی هستند کارشناسانی که درباره ی این نام این شهر بگویند که ممکن است نهاوند اشاره ای به یک آلت موسیقی و یا حتی دستگاهی خاص در نت های موسیقی اشاره داشته باشد که تنها در اواخر شب نواخته می شود، اشاره داشته باشد. البته در دوره ای تاریخی به این شهر لائودیسه هم می گفته اند. این اسم به افتخار ملکه ی سلوکیان بر روی این منطقه گذاشته شد. البته ساسانیان هم به این شهر نام نیماوند را داده بودند و پس از ورود اسلام به ایران، نام آن را حتی به ماه بصره هم تغییر دادند.
مردم شناسی شهرستان نهاوند در همدان
جمعیت مردم نهاوند در سال ۱۳۹۰ و بر حسب شمارش نفوس و مسکن برابر با ۷۵ هزار و ۴۴۵ نفر بوده است. به همین خاطر این شهر بعد از شهرهای ملایر و همدان به عنوان سومین شهر بزرگ استان همدان شناخته می شود. همچنین این که مردم این شهر بیشتر لک و لر هستند و درصد بسیار کمی از آنان، فارس، ترک و یا کرد هستند. زبانی که نهاوندی ها به آن صحبت می کنند، نوعی از گویش های زبان فارسی است. سوغاتی های معروف این شهر عبارتند از: گلیم، گبه، فرش، گز آردی، فرش، نق، خیارشور، حلوا گردویی، انواع و اقسام مرکبات گوناگون، لبنیات، انواع لواشک و عسل است. از انواع غذاهای سنتی این شهرستان می توان به کله جوش، آبگوشت قورمه سبزی، آش خشکبار، خورش قوره بادمجان و بسیاری از غذاهای دیگر اشاره نماییم.
جاذبه های شهرستان نهاوند در همدان
شهرستان نهاوند در همدان امروزه منطقه ای است که پر است از آثار و جاذبه های مختلف و گوناگون که آن را تبدیل به یکی از بهترین مناطق برای سفر کرده است. از آثار تاریخی و قدیمی بسیار جذاب این منطقه می توانیم به آثار مختلفی اشاره نماییم. برخی از آن ها عبارتند از:
- مقبره ی شیخ ابوالعباس نهاوندی
یکی از جاذبه های بسیار دیدنی و تاریخی نهاوند، مقبره ی شیخ ابوالعباس نهاوندی است که به آن درب شیخ نیز می گویند. این مقبره و آرامگاه تاریخی در محله ای به همین نام قرار گرفته است و از این جهات فارق از اهمیت تاریخیش مهم است که در آن یکی از عارفان بسیار معروف قرن ۴ هجری یعنی احمد ابن محمد این فضل نهاوندی به خاک سپرده شده است. با این که بنا قدمت زیادی دارد اما، می گویند که قدمت سنگ قبری که امروزه در این بنا وجود دارد به دوره ی قاجارها می رسد.
- موزه ی تاریخ و فرهنگ نهاوند
در فاصله ای ۲۰۰ متری از درب شیخ، این موزه قرار گرفته است که در آن بسیاری از یافته های تاریخی و باستان شناسی در نهاوند قرار گرفته است. در ساختمان این موزه در شهرستان نهاوند در همدان آثاری مرتبط با دوران هایی همچون: قبل از تاریخ، دوران تاریخی، دوران اسلام و در نهایت دوره ی فعلی و معاصر قرار گرفته است. البته به غیر از آثار تاریخی موجود در این موزه باید به نقشه ی جالب ساختمانی این موزه نیز اشاره ای نماییم. در اضلاع شرقی و جنوبی این ساختمان ایوان هایی ساخته شده است که شکل خاص و جالبی به این موزه داده است. همچنین این ساختمان دو طبقه ای، سقف شیروانی و شیب داری دارد و ساختمانش کاملا آجری و دایره ای است.
- تپه ی گیان
یکی از وجوه طبیعی و تاریخی در شهرستان نهاوند در همدان باید به تپه ای باستانی به نام گیان اشاره نماییم که در فاصله ی ۲ کیلومتری سراب گیان و در ۱۵ کیلومتری شهر نهاوند قرار گرفته است. جالب است درباره ی تپه ی گیان بدانید که این بازمانده ی تاریخ، یکی از مهم ترین های تاریخ ایران و تمدن انسانی در کشورمان است. قدمت این تپه برابر است با ۷ هزار سال که در زمره ی یکی از ۴ نقطه ای قرار می گیرد که آریایی ها برای زندگی خود انتخاب کرده بوده اند. از لحاظ تاریخی این تپه را ۵ سطح طبقه بندی کرده اند که شامل دوره هایی همچون؛ عصر برنز، عصر آهن و عصر سنگ نیز می باشد. درباره ی اهمیت این تپه ی ترایخی همین بس که بگوییم که نزدیک به نیم قرن این تپه را در کشور به عنوان مبدا گاه نگاری غرب کشور مورد استفاده قرار می گرفته است. درباره ی تپه ی گیان باید بگوییم که با این که این تپه ی تاریخی دارای اهمیت تاریخی و بسیار مهمی است، اما امروزه به حفظ استحکامات آن توجه چندانی نمی شود.
- مقبره ی بابا پیره
یکی از جاذبه های تاریخی و دیدنی موجود در نهاوند، مقبره ی بابا پیره است که که در واقع یک سردار عرب در جنگ نهاوند بوده است. پیکر این سردار را در کوهستان و جایی که امروزه به آن مقبره ی بابا پیره می گوییم، به خاک سپرده اند. از لحاظ جانمایی جغرافیایی، این مقبره در روستای قشلاق و در فاصله ی ۸ کیلومتری از سمت جنوب غربی و در مسیر جاده ی کرمانشاه به نهاوند قرار گرفته است.
- سر آب گاماسیاب
گاماسب و یا به عبارتی دیگر، سر آب گاماسیاب را به عنوان یکی از طولانی ترین رودخانه های کشور باید شناخت. این رودخانه در کنار کوه گرین قرار گرفته است و در سر راه خود به رودخانه های مختلفی مثل: خرم رود و یا قلقل رود نیز می ریزد. این رودخانه در نهایت به هورالعظیم می رسد. با این که گاماسب یکی از جاذبه های طبیعی و گردشگری شهرستان نهاوند در همدان است اما با این اوصاف، در سر راه این رود انواع حوضچه های پرورش ماهی و نیروگاه های برق آبی را ساخته اند.
- مسجد جامع نهاوند
می گویند که این مسجد تاریخی را در عصر حکومت سلجوقیان ساخته اند و در دوره ی صفویان هم مورد مرمت قرار داده اند. این مسجد را بر روی تپه ای ساخته اند که در مرکز شهر نهاوند و مرکزیت این استان قرار گرفته است. در داخل این مسجد ۲ کتیبه ی تاریخی قرار گرفته است که در آن اطلاعاتی درباره ی مرمت و ساخت این بنا در دو دوره ی تاریخی صفی و سلجوقی ارائه می دهد. در کنار مسجد جامع نهاوند، بازار و همچنین میدان معروف قیصریه قرار گرفته است. نقشه ی ساخت این مسجد تاریخی بسیار ساده است و دارای شگقتی خاصی نیست. هر آن چه که در ساخت بنای این مسجد به کار رفته عبارت است از: خاک رس، لوویی، آجر، لاشه ی سنگ و آجر.
